Datum Hristovog rođenja
Možda će za neke hrišćane biti iznenađenje kada saznaju da Isus nije rođen ni 25. decembra a ni 14. januara.
Ipak, moramo reći da ovo nije 2024. godina od Hristovog rođenja. Ustvari mi i ne znamo zapravo tačno koja je to godina.
Izgleda nam čudno što jedna tako značajna godina nije nigde zapisana. Ovde treba reći da sve do četvrtog veka nikome nije nikome ni palo na pamet da se godine broje od Hristovog rođenja. Godine 533. jedan rimski opat Dionizije Mali je ispitao sve podatke o Hristovom rođenju i na osnovu njih pokušao utvrditi tačan datum. I ako je ovaj posao rađen u četvrtom veku, sve do devetog veka nije upotrebljavan. I pokraj svih nastojanja i studiranja uvukle su se pogreške koje je sada nemoguće ispraviti, jer bi nastale velike zabune koje se ne bi dale tako lako ispraviti.
Dionizije je našao podatak koji potiče od Klementa Aleksandrijskog, iz drugog veka koji kaže da je Isus rođen 28. godine vladanja Cezara Avgusta. Avgust je zavladao Rimom posle poraza Antonija i Kleopatre 31. godine pre Hrista i vladao skoro četiri godine pod imenom "Oktavije". Dionizije nije ovu vladavinu uzeo u obzir pa je tako nastala greška. Izostavljena je i nulta godina koja bi svakako trebala postojati između 1. godine pre Hrista i početka 1. godine posle Hrista. Ustvari, ovo i nije bila Dionizijeva pogreška, jer je nula indijskog porekla, i Dioniziju je bila nepoznata. Kada se uzmu u obzir ove dve pogreške proizlazi da se Hrist rodio 4. godine pre početka računanja našeg vremena.
Za sve ostalo se moramo vratiti Bibliji. U Mateju čitamo: "A kada se Isus rodio u Vitlejemu judejskom za vreme kralja Iroda, gle, dođoše mudraci sa istoka u Jerusalim i rekoše: gde je car judejski koji se rodio? jer smo videli njegovu zvezdu na istoku i dođosmo da mu se poklonimo." (Matej 2,1)
Dakle, rodio se za vreme Irodove vladavine. Jevrejski istoričar Josip Flavije piše da se Irod teško razboleo kada je imao 70 godina. Trebalo je birati novog prvosvećenika za Purim. Bilo je to u proleće, za vreme punog meseca. Josip piše kako se te noći videlo veliko pomračenje meseca. Astronomi su izračunali da se ovo desilo 13. marta 4. godine pre Hrista i da se videlo iz Jeriha.
Irod je umro ubrzo iza pomračenja. Flavije piše da je posle sedmodnevnog žaljenja, održana Pasha. Ona je te godine bila 5. aprila. Ovaj dan je zadnji kada bi se Isus mogao roditi. Međutim, koji bi bio najraniji datum? U Lukinom evanđelju čitamo "U ono vreme pak iziđe zapovest od cara Avgusta da se popiše sav svet. Ovo je bio prvi popis kada je Kvirinije upravljao Sirijom. I svi su išli da se popišu - svako u svoj grad. Tako i Josif ode iz Galileje iz grada Nazareta gore u Judeju u Davidov grad koji se zove Vitlejem, zato što je bio iz Davidove kuće i porodice." (Luka 2,1-4). Dugo vremena je bio nepoznat datum popisa. Ipak, 1923. godine pronađen je kod Ankare neki rimski hram i na njemu zapis da je za vreme vladavine Avgusta bilo tri popisa stanovništva. Oni su bili 28. godine, 14. godine i 8. godine. Godine 28. je bila prerano, a 14. prekasno, te je onda najverovatnije da je onaj od 8. godine pre Hrista bio za vreme Hristovog rođenja.
Ovde treba reći da su zapovesti izdavane u Rimu i od njega su se prenosile na ostale rimske provincije. Zbog sporih saobraćajnih veza, to je sve dolazilo kasnije. I kada su popisivači došli u Palestinu prošla je godina dve od izdavanja zapovesti. Prema tome, rođenje Isusovo je bilo negde 7. ili 6. godine pre Hrista.
Ništa nije rečeno o godišnjem dobu. Isus nije rođen u zimi. U Lukinom Evanđelju nalazimo ključ i za ovo pitanje. Tamo čitamo: "A u istom tom kraju pastiri su noćivali pod vedrim nebom stražareći kod svoga stada..." (Luka 2,8). Jedino vreme kada pastiri čuvaju svoja stada je proleće kada se ovce jagnje. Inače se stada zatvaraju u torove ili se ostavljaju na polju. Prema tome, najverovatnije vreme Hristovog rođenja je proleće 7. ili 6. godine "pre Hrista." No, drugi opet zastupaju ideju da je u pitanju rana jesen.
Tokom istorije interesantno je zapaziti da su hrišćani slavili Hristovo rođenje raznih datuma, kao 20. mart, 20. maj, 20. april ili 29. septembar. Današnji datum 25. decembar je uzet, kao dan Božića kod mnogih naroda tj. tradicionalnih crkava. To je dan kad se sunce nalazilo najjužnije i kada se počinje vraćati (zimski solsticij). Rimljani su toga dana proslavljali praznik zvani Saturnalije.
No, na kraju svega za nas je najvažnije što se Isus Hrist rodio i izvršio svoju misiju spasenja na ovoj Zemlji kako je to Bog i zamislio. Treba se svakodnevno sećati Njegovog rođenja i smrti na Golgotskom krstu koja je bila za nas i naše grehe - što je najvažnija činjenica za svakoga od nas - važnija od znanja datuma Hristovog rođenja.
